Hydrofor to urządzenie zasadniczo charakteryzujące się bardzo prostą budową oraz mechanizmem opartym na kilku podstawowych prawach znanych doskonale z lekcji fizyki już na początkowym poziomie. Otóż hydrofor wykorzystuje fakt, ze powietrze należy do gazów o wysokiej ściśliwości to znaczy może znacząco zmniejszać swoją objętość dzięki zmianie odległości między poszczególnymi cząsteczkami, ale bez zmiany ich liczby.
Dzięki temu pod wpływem wody pojawiającej się w zbiorniku hydroforu powietrze przyjmuje formę poduszki znajdującej się u góry zbiornika i jest silnie sprężone. Gdy zbiornik zostanie otwarty powietrze pod ciśnieniem wytłacza wodę do rur, gdyż właśnie rozpręża się i jego objętość powiększa się. W związku z takim mechanizmem działania podstawowy element budowy hydroforu to zbiornik ciśnieniowy. Ale hydrofor powinien być wyposażony w jeszcze kilka dodatkowych elementów.
Hydrofor powinien być na przykład wyposażony w zawór bezpieczeństwa. Jaką rolę odgrywa ten element? Otóż zawór bezpieczeństwa potrzebny jest po to, by ciśnienie w zbiorniku nie wzrosło ponad dopuszczalną wartość. Można więc powiedzieć, że pełni funkcję regulacyjną. To naprawdę bardzo istotne, bo przy awarii zaworu bezpieczeństwa może dojść nawet do wybuchu, gdy pod wpływem nadmiernego wzrostu ciśnienia zbiornik zostanie rozsadzony przez sprężone powietrze.